Աուտիզմի իրազեկման համաշխարհային օր
- Տիգրանուհի Աճեմյան
- 2 апр. 2019 г.
- 2 мин. чтения
Обновлено: 2 апр.
Միայն միևնույն հիվանդությամբ ախտահարված մարդիկ են հասկանում միմյանց:
Ֆրանց Կաֆկա
Աուտիզմի իրազեկման համաշխարհային օրը (World Autism Awareness Day) 2008 թվականից սկսած նշվում է ամեն տարի ապրիլի 2-ին: Այն հաստատվել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի բանաձևի հիման վրա 2007 թվականի դեկտեմբերի 18-ին (№ A/RES/62/139):
Այդ տարեթվի նպատակն է ընդգծել նման առանձնահատկություն ունեցող մարդկանց օգնության անհրաժեշտությունը և բարձրացնել նրանց կյանքի որակը:
«Աուտիզմ» բառը նշանակում է «ներփակվել» և առաջացել է լատիներեն "autos" «ինքդ» բառից:
Աուտիզմը նյարդային համակարգի զարգացման խանգարում է, որն արտահայտվում է կյանքի առաջին 3 տարիների ընթացքում: Այն ախտորոշվում է ոչ թե մեկ, այլ մի քանի ախտանիշների միաժամանակյա առկայության դեպքում.
սոցիալական շփումների և հաղորդակցման խանգարումներ,
սահմանափակ հետաքրքրությունների շրջանակ,
կրկնվող կամ սահմանափակ վարքագիծ։
Աուտիզմ և աուտիստիկ սպեկտորի խանգարում ունեցող երեխաների ծնողները շատ հաճախ նկատում են իրենց երեխաների անսովոր վարքագիծն արդեն 18 ամսականում:
Վաղ մանկական տարիքում աուտիզմի դրսևորումներն են․
մինչև 12 ամսականը չթոթովելը,
մինչև 12 ամսականը ժեստիկուլիացիայի (նկարել, օրորվել և այլն) բացակայությունը,
մինչև 16 ամսականը ոչ մի բառ չարտաբերելը,
մինչև 24 ամսականը կարճ արտահայտությունների սպոնտան արտաբերման բացակայությունը,
յուրաքանչյուր տարիքում լեզվական կամ սոցիալական հմտությունների կորուստը:
Աուտիստիկ սպեկտրի խանգարում ունեցող մարդկանց թիվը ողջ աշխարհում անցնում է գրեթե 10 միլիոնից: Աուտիստիկ սպեկտորի խանգարում ունի յուրաքանչյուր 100 երեխայից մեկը: Բացի այդ, ըստ վիճակագրության, տղաների մոտ աուտիզմի հետ կապված սպեկտրալ խանգաման դեպքերն ավելի շատ են հանդիպում, քան աղջիների մոտ։
Աուտիզմի դեպքերի բացահայտումը կտրուկ աճեց 1990-ական թվականների վերջում և 2000-ականների սկզբին: Այս աճը մեծամասամբ պայմանավորված է ախտորոշիչ մեթոդիաների մշակմամբ և կայացմամբ, ինչպես նաև ծառայությունների հասանելությամբ և հանրային իրազեկմամբ: Չնայած չենք կարող բացառել նաև այլ պատճառներ, ինչպես օրինակ՝ էկոլոգիական գործոնների ռիսկերը:
Աուտիզմ և աուտիստիկ սպեկտորի խանգարում ունեցող մարդկանց հետ աշխատանքն ունի շատ մեծ կարևորություն թե՛ նման առանձնահատկություն ունեցող երեխաների կամ մեծահասակների, թե՛ նրանց ընտանիքների, համայնքի և ողջ հասարակության համար:
Комментарии